Hindi Reviews Indian Reviews Reviews

Κριτική Ντοκιμαντέρ: Γράφοντας με τη Φωτιά (2021) των Ριντού Τόμας και Σουσμίτ Γκος

Γράφοντας και παίζοντας με την φωτια, ενάντια σε θεούς και δαίμονες

Νταλίτ είναι ένας τίτλος που αποδίδεται στους ανθρώπους που ανήκουν στην χαμηλότερη κάστα της Ινδίας. Ουσιαστικά εξοστρακισμένοι από την Ινδουισμό, οι Ανέγγιχτοι, όπως επίσης αποκαλούνται από τον υπόλοιπο πληθυσμό της Ινδίας, ασπάζονται πλέον διάφορα θρησκευτικά δόγματα, όπως Βουδισμό, Χριστιανισμό και το Μουσουλμανισμό, ενώ αρκετοί από αυτούς είναι ακόμα και Ινδουιστές. Παράλληλα όμως, ο ρατσισμός εναντίον τους από τις υπόλοιπες κάστες δεν σταμάτησε ποτέ, με την εκμετάλλευση και τα βίαια επεισόδια κυρίως εναντίον γυναικών, να είναι, δυστυχώς, σχεδόν καθημερινό φαινόμενο. Αυτό το αποτρόπαιο περιβάλλον, στο οποίο, επιπλέον, η βία ενάντια σε δημοσιογράφους δεν είναι καθόλου σπάνια, είναι ακριβώς ο χώρος που δραστηριοποιείται η μόνη εφημερίδα που εκδίδεται αποκλειστικά από γυναίκες Νταλίτ, Khabar Lahariya.

Το «Γράφοντας με τη Φωτιά» προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Η επικεφαλής ρεπόρτερ Μίρα και οι υπόλοιπες δημοσιογράφοι της εφημερίδας καλύπτουν όλα αυτά τα γεγονότα για τα οποία δεν γράφει κανένας άλλος: βιασμούς γυναικών Νταλίτ, τον τρόπο που η μαφία διαχειρίζεται παράνομα άκρως επικίνδυνα ορυχεία όπου οι τραυματισμοί και ακόμα και οι θάνατοι είναι σύνηθες φαινόμενο, την άνοδο του Ινδουιστικού εθνικισμού ο οποίος ουσιαστικά έφερε στην εξουσία τον Πρωθυπουργό Μόντι, και τον ρατσισμό που επικρατεί ανάμεσα στις διάφορες κάστες. Συνήθως σε ομάδες δύο ατόμων, οπλισμένες με smartphones, καταγράφουν τα γεγονότα σε βίντεο τα οποία στην συνέχεια ανεβάζουν στον YouTube, με την ζωή τους να είναι μια συνεχής μάχη ενάντια σε ανθρώπους που δεν θέλουν να τους μιλήσουν λόγω του φύλου και της κάστας τους, και ενάντια σε μία αστυνομία, της οποίας η προφανής διαφθορά δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από όσα λύνει.

Παράλληλα, έχουν να αντιμετωπίσουν και μια σειρά προσωπικών προβλημάτων. Η Μίρα δεν έχει χρόνο να ασχοληθεί όσο θα ήθελε με την ανατροφή των δύο παιδιών της. Η Σουνίτα, μία από τις πιο υποσχόμενες δημοσιογράφους, έχει να αντιμετωπίσει την πίεση των γονιών της να παντρευτεί και να εγκαταλείψει το επάγγελμά της, καθώς και ιδιοκτήτες που είτε αρνούνται να νοικιάσουν σε ανύπαντρες γυναίκες είτε είναι άκρως επικριτικοί με την ζωή της ως ρεπόρτερ. Η Σιαμκάλι, η οποία στην αρχή της ιστορίας που εκτυλίσσεται στο ντοκιμαντέρ δεν γνώριζε καν πως να ανοίξει το κινητό της, χρειάστηκε να συγκρουστεί με τον σύζυγό της, βίαια ακόμα, για να κρατήσει την δουλειά της. Ο τρόπος που οι δύο γυναίκες συγκεκριμένα, βελτιώνονται τόσο ως δημοσιογράφοι όσο και ως χαρακτήρες, υπό την καθοδήγηση της άκρως υπομονετικής Μίρα, είναι ένα από τα πιο ελκυστικά στοιχεία του ντοκιμαντέρ.

Ο συνδυασμός αυτός, της παρουσίασης της διπλής ιδιότητας των «πρωταγωνιστών», αποδίδει εξαιρετικά στην γενικότερη αφήγηση της ταινίας, δίνοντας της περισσότερο βάθος, και επιτρέποντας, παράλληλα, στον θεατή, να νιώσει πιο κοντά σε αυτές της γυναίκες. Επιπλέον, εντείνει την γενικότερη ψυχαγωγία που εκπέμπει το φιλμ σαν σύνολο. Σε αυτό το πλαίσιο, το μοντάζ των δύο σκηνοθετών αγγίζει τα όρια του ιδεατού, τόσο στον τρόπο που τα δύο αυτά χαρακτηριστικά συνδυάζονται, όσο και για τον γενικότερο, σχετικά γρήγορο ρυθμό του ντοκιμαντέρ, ο οποίος ταιριάζει απόλυτα με το κεντρικό θέμα και κυρίως τον τρόπο με τον οποίο εργάζονται οι συγκεκριμένες ρεπόρτερ.

Τα σχόλια που προκύπτουν από την παρουσίαση της Khabar Lahariya και της συνεχούς ανόδου σε κυκλοφορία που γνωρίζει είναι άκρως εύγλωττα. Η παρουσία μιας τέτοιας εφημερίδας ήταν και είναι επιτακτική ανάγκη για μία ινδική κοινωνία η οποία είναι βαθιά άρρωστη, με την διαφθορά, την προκατάληψη και τον ρατσισμό να βασιλεύουν στην χώρα και να οδηγούν σε όλο και περισσότερη βία ενάντια σε ανθρώπους των οποίων η φωνή δεν ακουγόταν καθόλου πριν την εμφάνιση της Μίρα και των συνεργατών της. Το σύστημα των καστών, το οποίο νομικά καταργήθηκε το 1950 μετά από χιλιάδες χρόνια ως νόμος του κράτους, ουσιαστικά ζει και βασιλεύει, παρά την προφανή αποτυχία του. Το κεφάλαιο της ταινίας που καταπιάνεται με τις εκλογές στο Uttar Pradesh καταδεικνύει το γεγονός με τον πιο εμφανή τρόπο, με την αντίδραση της Khabar Lahariya ενάντια στον Πρωθυπουργό Μόντι να μοιάζει σαν σταγόνα στον ωκεανό του Ινδουιστικού θαυμασμού προς το πρόσωπο του, ο οποίος ουσιαστικά τον έφερε στην εξουσία, εντείνοντας όλα τα προαναφερθέντα προβλήματα. Ο μοναχός που είναι ο αντιπρόσωπός του στην περιοχή είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, με το κάλεσμα του για δεκαπλάσια βία ενάντια στον οποιοδήποτε βλάψει κάποιον Ινδουιστή να είναι τρομακτικό μέσα στον ωμό πραγματισμό του.

Το «Γράφοντας με τη Φωτιά» είναι ένα εξαιρετικό ντοκιμαντέρ το οποίο παρουσιάζει και αναλύει τόσο τις γυναίκες αυτές και το αξιοθαύμαστο έργο τους, όσο και την Ινδία ως χώρα, σε έναν συνδυασμό του οποίου η εφάμιλλη τεχνική αρτιότητα έχει ως αποτέλεσμα μια ταινία η οποία βλέπεται πολύ εύκολα, παρά την βαρύτητα των κεντρικών θεμάτων της.

About the author

Panos Kotzathanasis

Panagiotis (Panos) Kotzathanasis is a film critic and reviewer, specialized in Asian Cinema. He is the owner and administrator of Asian Movie Pulse, one of the biggest portals dealing with Asian cinema. He is a frequent writer in Hancinema, Taste of Cinema, and his texts can be found in a number of other publications including SIRP in Estonia, Film.sk in Slovakia, Asian Dialogue in the UK, Cinefil in Japan and Filmbuff in India.

Since 2019, he cooperates with Thessaloniki Cinematheque in Greece, curating various tributes to Asian cinema. He has participated, with video recordings and text, on a number of Asian movie releases, for Spectrum, Dekanalog and Error 4444. He has taken part as an expert on the Erasmus+ program, “Asian Cinema Education”, on the Asian Cinema Education International Journalism and Film Criticism Course.

Apart from a member of FIPRESCI and the Greek Cinema Critics Association, he is also a member of NETPAC, the Hellenic Film Academy and the Online Film Critics Association.

Subscribe to Our Newsletter

>